برزخ مشرکان (قرآن)مشرکان پس از ورود به برزخ از خدا در خواست می کنند که خدایا ما را برگردان و مشرکان گمان میکنند که مقدار کمی مانده اند. ۱ - مشرکان در برزخمشرکان پس از ورود به عالم برزخ درخواست می کنند به دنیا بر گردند که در این باره خداوند در قرآن می فرماید: ... فتعالی عما یشرکون• حتی اذا جاء احدهم الموت قال رب ارجعون• لعلی اعمل صــلحا فیما ترکت کلا انها کلمة هو قائلها ومن ورائهم برزخ الی یوم یبعثون.او دانای نهان و آشکار است؛ پس برتر است از آنچه برای او همتا قرار می‌دهند•(آنها همچنان به راه غلط خود ادامه می‌دهند) تا زمانی که مرگ یکی از آنان فرارسد، می‌گوید: «پروردگار من! مرا بازگردانید! •شاید در آنچه ترک کردم (و کوتاهی نمودم) عمل صالحی انجام دهم!» (ولی به او می‌گویند:) چنین نیست! این سخنی است که او به زبان می‌گوید (و اگر بازگردد، کارش همچون گذشته است)! و پشت سر آنان برزخی است تا روزی که برانگیخته شوند! .در آیات مورد بحث وضع دردناکشان را به هنگامى که در آستانه مرگ قرار مى گیرند چنین توصیف مى کند: آنها به این راه غلط خود همچنان ادامه مى دهند تا هنگامى که مرگ یکى از آنها فرا رسد (حتى اذا جاء احدهم الموت ).در این هنگام که خود را در حال بریدن از این جهان و قرار گرفتن در جهان دیگر مى بینند، پرده هاى غرور و غفلت از مقابل دیدگانشان کنار مى رود گوئى سرنوشت دردناک خویش را با چشم مى بیند، عمر و سرمایه هاى از دست رفته و کوتاهیهائى را که در گذشته کرده و گناهانى را که مرتکب شده اند عواقب شوم آن را مشاهده مى کنند، اینجا است که فریاد او بلند مى شود و مى گوید: اى پروردگار من ! مرا باز گردانید! (قال رب ارجعون ). مرا باز گردانید ((شاید گذشته خود را جبران کنم و عمل صالحى در برابر آنچه ترک گفتم بجا آورم )) (لعلى اعمل صالحا فیما ترکت ). اما از آنجا که قانون آفرینش چنین اجازه بازگشتى را به هیچکس ، نه نیکوکار و نه بدکار، نمى دهد، به او چنین پاسخ داده مى شود ((نه ! هرگز راه باز - گشتى وجود ندارد)) (کلا). ((این سخنى است که او به زبان مى گوید)) (انها کلمة هو قائلها). سخنى که هرگز از اعماق دلش با اراده و آزادى بر نخواسته است ، این همان سخنى است که هر بدکارى به موقع گرفتار شدن در چنگال مجازات و هر قاتلی به هنگام دیدن چوبه دار مى گوید و هر وقت امواج بلا فرو بنشیند باز همان برنامه سابق خود را ادامه مى دهد. ۲ - پندار مشرکانپندار مشرکان، نسبت به توقف یک شب یا نصف روز در عالم برزخ، بعد از فرا رسیدن قیامت می باشد که خداوند در قرآن میفرماید: یسـلونک عن الساعة ایان مرسـیها• کانهم یوم یرونها لم یلبثوا الا عشیة او ضحـیها.و از تو درباره قیامت می‌پرسند که در چه زمانی واقع می‌شود؟! •آنها در آن روز که قیام قیامت را می‌بینند چنین احساس میکنند که گویی توقّفشان (در دنیا و برزخ) جز شامگاهی یا صبح آن بیشتر نبوده است! .(. مقصود از سؤال کنندگان در «یسئلونک» مشرکان‌اند و با توجه به اینکه مقصود از «لم یلبثوا...» می‌تواند عالم برزخ و قبر باشد،چنین برداشتی صورت گرفت. ) .و سرانجام در آخرین آیه این سوره براى بیان این واقعیت که تا قیامت زمان زیادى نیست ، مى فرماید: ((روزى که قیامت ساعت را مى بینند چنین احساس مى کنند که گویى توقف آنها در این جهان ، عصر گاهى یا صبحگاهى بیشتر نبوده است !)) (کانهم یوم یرونها لم یلبثوا الا عشیة او ضحاها)به قدرى عمر کوتاه دنیا به سرعت مى گذرد، و دوران برزخ نیز سریع طى مى شود که به هنگام قیام قیامت آنها فکر مى کنند تمام این دوران چند ساعتى بیش نبود.این امر هم ذاتا صحیح است که عمر دنیا بسیار کوتاه و زودگذر است ، و هم در مقایسه با قیامت که تمام عمر جهان در مقایسه با آن لحظه اى بیش نیست . ۳ - پانویس۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۲۰۷، برگرفته از مقاله «برزخ مشرکان». |